گفتارنامه: بسیاری از ناظران و تحلیلگران تصور می کردند که با خروج آمریکا از برجام، تاثیرگذاری محمدجواد ظریف در عرصه سیاست خارجی و مناسبات بین الملل کاهش خواهد یافت و شخصیت سیاسی او افول خواهد کرد. استدلال آنان تقریبا منطقی به نظر می رسید زیرا هر چند امضای برجام تصمیم استراتژیک کلیت نظام بود اما کیست که نداند برای دستیابی به توافق هسته ای، ظریف و همکارانش تجربه سالها فعالیت و دانش دیپلماتیک خود را به کار گرفتند.
هر چند پس از امضای برجام و قبل از روی کار آمدن ترامپ، محبوبیت ظریف نزد افکار عمومی ایرانیان بالا بود و او آنچنان مقبولیتی بافته بود که حتی برخی، ظریف را برگ برنده اصلاح طلبان و اعتدال گرایان در انتخابات ۱۴۰۰ می دانستند اما با پیروزی ترامپ به یک باره اوضاع تغییر کرد زیرا ترامپ موضع شدیدی علیه برجام داشت و بارها تهدید کرده بود که از این توافق خارج می شود و سرانجام نیز همین کار را انجام داد.
با خروج آمریکا از برجام و تحریم های جدید و بی سابقه ای که ترامپ علیه کشورمان اعمال کرد موجی از ملامت و سرزنش بانیان و حامیان برجام در کشور به راه افتاد که از قضا، ظریف در نوک پیکان این حملات بود.
در خارج از مرزهای ایران نیز اتفاق محسوسی که افتاد این بود که برخی کشورها عمر سیاسی ظریف را تمام شده قلمداد کرده و فکر می کردند که او با تمام توانایی های دیپلماتیکش نمی تواند همچون سالهای قبل بدرخشد.
البته ناگفته نماند که ظریف به ویژه در سال گذشته آن پویایی و انگیزه سالهای گذشته را نداشت و برخی اختلافات داخلی، او را تا کناره گیری نیز کشاند اما پس از تاکید مقامات عالی رتبه نظام برای ابقای ظریف،او انگیزه تازه ای برای سکانداری وزارت خارجه پیدا کرد.
در همین راستا در چند ماه گذشته شاهد سفرهای خارجی تاثیرگذار وزیر خارجه بوده ایم که دو سفر وی به نیویورک در دو ماه گذشته را باید شاخص ترین این سفرها برشمرد.
هر چند این دو سفر برای شرکت در اجلاس های سازمان ملل انجام شد اما نکته مشترک این دو سفر مصاحبه های متعدد ظریف با رسانه های تاثیرگذار آمریکایی بود.
وزیر خارجه در سفر نخست حتی با فاکس نیوز رسانه دست راستی آمریکا و محبوب ترامپ گفتگو کرد و برای اولین بار کلید واژه تیم بی را در اشاره به جنگ افروزی اطرافیان ترامپ و متحدان واشنگتن به کار برد.
آن مصاحبه و دیگر مصاحبه های ظریف در سفر نخست آنقدر تاثیرگذار بود که دولت ترامپ را مجبور کرد علاوه بر اعلام احتمال تحریم ظریف، محدویت های بی سابقه ای را برای وزیر خارجه کشورمان در سفر به نیویورک اعمال کرده و او را مجاز مجاز به ورود به تنها سه ساختمان سازمان ملل، دفتر نمایندگی ایران و اقامتگاه سفیر ایران نماید. اما این محدودیت های بی سابقه نیز مانع آن نشد که ظریف مصاحبه های متعددی با شبکه های سرشناس خبری انجام دهد. از بی بی سی گرفته تا سی ان ان و ان بی سی و آسوشیتدپرس و گاردین و شماری دیگر از رسانه های غربی همه برای مصاحبه با ظریف صف کشیدند و این موضوع جلوه بارزی از دیپلماسی عمومی ظریف بود.او در تمام این مصاحبه ها با منطق و استدلال دولت ترامپ را به چالش کشید و اعلام کرد که ایران مقصر کاهش تعهدات برجامی اش نیست بلکه مقصر اصلی آمریکاست که از این قرارداد خارج شده است.
به نظر می رسد بر خلاف آنچه برخی تصور می کردند، برند ظریف همچنان تاثیرگذار است که اگر غیر از این بود آمریکا مجبور نمی شد این همه محدودیت علیه او اعمال کند.
اما باید توجه داشت برند ظریف باید در کنار تصمیمات راهگشا در داخل کشور همراه باشد تا بتواند گره مشکلات بی شمار مردم را باز نماید. ظریف همچنان برند است اما به تنهایی نمی تواند منجی باشد.
