گفتارنامه: انتخابات ١۴٠٠ به ایستگاههای پایانی خود نزدیک میشود و آنچه این روزها فراوان به چشم میآید، نظرسنجیهایی است که به واسطه ابزارهای متعدد از جمله پیامرسانها ایجاد و در صدد آمایش افکار عمومی در اختیار مردم قرار میگیرد. اما تا چه میزان میتوان به نتایج آنها اعتماد کرد؟
انتخابات، مهمترین رکن دموکراسی در جوامع بشری و نقطهعطفی در ساختار حاکمیتهای مردمسالار است که البته میزان تاثیرپذیری ساختارها از این فرایند و شیوه برگزاری آن در کشورهای مختلف، متفاوت میباشد.
در سیستم انتخاباتی جمهوری اسلامی ایران، پیشبینی وضعیت انتخابات تا روز اعلام صلاحیتها عملا تا حد زیادی ناممکن است. همچنین ابزارهای آمایش آراء کاندیداها پس از احراز صلاحیتها نیز با چالشهای زیادی همراه هستند.
یکی از ابزارهای آمارگیری از وضعیت نظرات مردم، نظرسنجیهایی است که در این ایام فراوان به چشم میآیند.
فارغ از نظرسنجی مراکز معتبری همچون ایسپا، با نظرسنجیهایی مواجه هستیم که اغلب در بستر شبکههای اجتماعی تلگرام و اینستاگرام ایجاد میشوند و کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری را به رای مردم میسپارند. اما چه میزان میتوان به این نظرسنجیها اعتماد کرد؟
بررسیها نشان میدهد، دستکاری نظرسنجی در بسترهای مختلف نرمافزاری، بسیار سادهتر از آن است که مردم فکر میکنند. با جستجویی ساده در فضای اینترنت، میتوان به راحتی به گروههای فنی و افراد و پایگاههای اینترنتی دست پیدا کرد که فعالیتشان همین است؛ دستکاری آراء !
با این حال فقط این نیست؛ تاکتیک دیگری که نظرسنجیهای این ایام را تحت تاثیر خود قرار داده، گروههای مجازی و کانالهایی است که توسط حامیان کاندیداها ایجاد شده و به اطلاعرسانی در مورد مشارکت در نظرسنجیهای فعال مشغول هستند.
بدین صورت که با بازنشر دادن نظرسنجیها در این گروهها و یا کانالها و یا قراردادن پیوند اینترنتی آنها، وزنه آراء را به سود کاندیدای مورد نظر خود، سنگین میکنند.
در نهایت آنچه مبرهن است، آن است که سیستم نظرسنجی در فضای مجازی برخلاف تصور، نمیتواند منبع معتبری برای آمایش افکار مردم قرار گیرد، چرا که به راحتی قابل دستکاری بوده و با واقعیت فاصله خواهد داشت.