رئیس جمهور امروز (چهارشنبه) در جلسه هیئت دولت با اشاره به فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، گفت: ماه رمضان، ماه صبر و تقواست و تقوا، قدرت فوق‌العاده‌ای را به انسان در برابر لغزش‌ها و ایستادگی آنان در برابر اهداف بلند انسانی می‌دهد و امیدواریم که در این ماه رمضان بتوانیم به عنوان مهمان خداوند بزرگ، از این سفره پرفیض بهره‌برداری کنیم.

به گزارش گفتارنامه حسن روحانی با اشاره به اینکه امروز ۱۸ اردیبهشت ماه است و درست یک سال از خروج غیرقانونی آمریکا از توافق «برجام» و همچنین زیر پا گذاشتن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل می‌گذرد، ادامه داد: امروز ما مصمم هستیم تا یک تصمیم ملی و راهبردی مهمی را به عرض ملت ایران برسانیم.

برجام تصمیم فردی، جناحی و دولتی نبود

رئیس‌جمهور با تأکید بر اینکه اساس برجام، یک تصمیم ملی و راهبردی بود، تصریح کرد: به این معنا که برجام تصمیم فردی، جناحی و دولتی نبود بلکه تصمیم ملی و تصمیم کل نظام بود.

روحانی با اشاره به اینکه مردم ما چه قبل و چه پس از «برجام»، دو بار پای صندوق‌های رأی آمدند و این راه را تأیید کردند، متذکر شد: مردم در سال ۹۲ با ۱۸ میلیون رأی مثبت به دولت، از دولت خواستند که خلاقیت جدیدی را برای حل و فصل مسائل سیاسی و گشودن گره‌ها به کار گیرد که ما نام آن را «تدبیر» یا «تعامل سازنده» می‌گذاریم و همچنین ملت پس از چهار سال و بعد از امضای برجام هم بار دیگر پای صندوق‌های رأی آمدند و این ‌بار با ۲۴ میلیون، به اعتدال، تدبیر و تعامل سازنده رأی دادند.

آنهایی که ضد برجام بودند، ضد ایران هم هستند

وی تاکید کرد: از آغاز توافق برجام، دشمنان ایران یعنی تندروهای آمریکا، صهیونیسم و ارتجاع منطقه، با این توافق مخالف بودند و درواقع همه آنهایی که ضد برجام بودند، عملاً ضد ایران بودند و هستند.

رئیس‌جمهور افزود: البته هر کسی می‌تواند نسبت به موضوعی از جمله «برجام» نقد کند اما صهیونیست‌ها، ارتجاع منطقه و تندروهای آمریکا با برجام دشمنی کردند درحالی‌که برجام به نفع منطقه و کل جهان و به ضرر دشمنان ایران بود و لذا همه توان خود را از سال ۹۳ تا امروز به کار گرفتند تا این بنای شکوهمند را فرو ریزند.

روحانی با بیان اینکه مجموعه شرایط انتخابات در آمریکا یک شرایط غیرمتعارف و نامعمول بود، تصریح کرد: علی‌رغم آنکه همین جناح از مردم آمریکا با شعار صلح، رأی گرفتند و در شعارهای خود تأکید می‌کردند که سربازان آمریکایی را از منطقه خارج می‌کنند، به نفع ملت آمریکا کار می‌کنند و در مسیر قانون عمل می‌کنند، اما متأسفانه به تعهداتشان عمل نکردند.

روحانی گفت: گروه تندرویی که در داخل کاخ سفید امروز بسیاری از امور را در دست دارد، حتی اختیار کار را از شخص رئیس‌جمهور گرفته است.

رئیس جمهور اظهار داشت: از این شیوه فعلی دولت آمریکا نه تنها مردم منطقه، بلکه دوستان آمریکا هم در رنج هستند. اروپا، کانادا، مکزیک، پاسفیک هم در رنج است. همه متحدان آمریکا، شرکت‌های تجاری دنیا، کارآفرینان جهان هم در رنج هستند.

وی ادامه داد: اما صحیح نیست ارتجاع و گروه تندروی آمریکا به ویژه آی پک فشار آوردند تا دولت آمریکا از برجام خارج شود. البته یک سال و چند ماه شعار می‌دادند، بعد از دی ماه سال ۹۶ برای زیرپا گذاشتن تعهدات برجامی خود امیدوارتر شدند که این در جای خود باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

روحانی افزود: در پایان دی ماه ۹۶ اعلام کردند که ما از برجام خارج می‌شویم و در ۱۸ اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شدند به امید آنکه تابستانی آن‌چنانی برای ایران پیش خواهد آمد و پس از آن ۱۳ آبان به عنوان نقطه عطف و کریسمسی با حضورشان در تهران رقم خواهد خورد بدون آنکه چهلمین سالگرد انقلاب وجود داشته باشد.

رئیس جمهور گفت: در تمام این مراحل دچار شکست شدند. آمریکا ابتدا می‌خواست با خروج از برجام، ایران را وادار کند تا روز بعد از برجام خارج شود تا پرونده را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد تا بار از دوش آمریکا برداشته شده و فشار بر ایران تشدید شود.

هنر نظام این بود که در زمین آمریکا بازی نکردیم

وی اظهار داشت: هنر نظام ایران و تدبیر و هوشمندی ما این بود که در این دام نیفتادیم و در زمین آمریکا بازی نکردیم.

روحانی ادامه داد: وقتی دوستان ما و کشورهای اروپایی با تماس مستقیم با من، تلفنی، حضوری و پیام از ما درخواست کردند که به آنها مهلتی بدهیم، ما هم به درخواست آنها پاسخ مثبت دادیم.

رئیس جمهور گفت: مردم ما بدانند که ما در کارها عجله نمی‌کنیم و حساب شده عمل می‌کنیم و به دلیل اینکه می‌دانستیم و می‌دانیم که برجام تا چه حد مهم است. ویرانی برجام برای منطقه و جهان خسارت بار است. ما به درخواست مهلت اروپا پاسخ مثبت دادیم.

وی ادامه داد: قرار بود چند هفته صبر کنیم اما چند ماه صبر کردیم. دو مرتبه آنها تماس گرفتند و از ما خواستند کمی بیشتر به آنها مهلت دهیم. ما هم مهلت دادیم. بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، ۴ نوبت با ۵ کشور باقی مانده در برجام مذاکره کردیم.

اروپایی‌ها، آمریکا را کدخدا می‌دانند

رئیس جمهور گفت: دو مرتبه در سطح معاونین وزرا و دو مرتبه در سطح وزرا مذاکره کردیم. ساز و کار برجام را استفاده کرده و به کار بستیم و از لحاظ حقوقی، قدم‌هایی که باید برداریم را برداشتیم.

روحانی افزود: دوستان ما قدم‌های خوبی ولو ناکافی برداشته‌اند و اروپاییان ولو از لحاظ زبان و تبلیغات، مواضع خوبی را در پیش گرفته‌اند اما در مقام عمل و به ویژه در بخش اقتصادی متأسفانه ناتوان بوده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: من در سخنرانی دیگری در سال ۹۱ گفتم که ما در سال ۸۲ و ۸۳ با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کردیم و آن زمان اروپاییان دچار یک مشکل بودند و همان مشکل باعث شد تا توفیق ما از آن مذاکرات بسیار اندک باشد.

رئیس جمهور می‌گوید: آن مشکل این بود که آنها در ذهنشان همیشه آمریکا را کدخدا می‌دانستند و این تفکر اروپایی است که نمی‌گذارد آنها تصمیم قاطع برای منافع ملی خود اتخاذ کنند.

روحانی با بیان اینکه از سال ۹۱ تا کنون وضعیت آنها کمی بهتر شده و کدخدایی آمریکا را در امور سیاسی و حقوقی قبول ندارند، تاکید کرد: اما متأسفانه در بخش اقتصادی شرکت‌ها و بانک‌هایشان باز هم آمریکا را کدخدا می‌داند.

وی اضافه کرد: همین تفکر ناصحیح و نادرست است که نمی‌گذارد بخش اقتصادی آمریکا برای منافع اروپا، منطقه و جهان تصمیم درست اتخاذ کند و زیر بار فشار خم می‌شود.

رئیس جمهور تصریح کرد: من در سازمان ملل متحد بیش از ۷ ماه پیش اعلام کردم که استراتژی نظام تعهد در برابر تعهد، نقض در برابر نقض، تهدید در برابر تهدید، اقدام در برابر اقدام است و امروز می‌خواهیم به آن سخنان عمل کنیم و بگوییم در چارچوب «برجام» امروز اولین قدم قاطع خود را بر می‌داریم.

روحانی گفت: ۱۴ نوبت از سال ۹۴ تا به امروز آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران به تمام تعهدات خود عمل کرده است و در تمام جلسات ۵ کشور پس از خروج آمریکا همه آنها اعتراف کردند که ایران از همه منافع برجام نمی‌تواند استفاده کند.

عدم توازن در تعهدات برجام را همگی قبول دارند

وی افزود: پس عدم توازن را همگی قبول دارند و این یک اصل بدیهی حقوقی است که تکالیف در برابر حقوق نمی‌شود یک کشوری به یک سری تکالیف عمل کند ولی از حق خود برخوردار نباشد. این توازن حق و تکلیف همیشه باید محفوظ بماند به همین جهت طبق تصمیم شورای عالی امنیت ملی امروز از طرف من ۵ نامه به سران ۵ کشور باقیمانده در برجام صبح امروز ارسال شد.

رئیس جمهور با بیان اینکه در این نامه‌ها ما به طرف‌هایمان اعلام کردیم که یک سال به توصیه‌های شما صبر کردیم و صبر ما یک قدرت بزرگ ملی ایران در تاریخ است، گفت: همانطور که مقاومت ما تاریخی است، همانگونه که دیپلماسی ما تاریخی است صبر ما نیز استراتژیک بود. ما یک سال حوصله کردیم و به تمام تعهدات خودمان عمل کردیم. امروز نمی‌خواهیم از برجام خارج شویم.

روحانی با بیان اینکه همه مردم ما و جهان بدانند که این پایان برجام نیست، افزود: امروز روز گام جدید در برجام طبق خود برجام و در چارچوب آن (برجام) است.

وی گفت: برجام در بندهای ۲۶ و ۳۶ به ما حق داده است که اگر طرف مقابل ما تعهد خود را نقض کند ما آن را در کمیسیون مشترک مطرح کنیم و یک زمان بندی پیش بینی کرده است که ما از امروز از آن زمان بندی نیز عبور کرده‌ایم.

روحانی گفت: اروپایی‌ها و دوستان‌مان علیرغم اینکه بارها و بارها اعلام کردند خروج آمریکا از برجام را به نحوی جبران و به تعهدات خود عمل می‌کنند اما ما در مقام عمل شاهد آن نبودیم.

فروش مواد غنی شده و آب سنگین را متوقف می‌کنیم

وی افزود: امروز ما به سران ۵ کشور اعلام کردیم از دو اقدامی که تاکنون انجام می‌دادیم صرف نظر خواهیم کرد. این دو اقدام در واقع به یک بیان ساده دو فروش بوده است، یعنی هرگاه مواد غنی سازی شده به ۳۰۰ کیلوگرم می‌رسید اضافه بر آن را به کشوری می‌فروختیم و در عوض آن کیک زرد می‌گرفتیم. از امروز این فروش متوقف می‌شود.

رئیس جمهور ادامه داد: اقدام دیگر ایران این بود که هر گاه آب سنگین از ۱۳۰ تن بیشتر می‌شد ما مقدار اضافی را به کشوری می‌فروختیم. از امروز این فروش را هم متوقف می‌کنیم پس اقدام امروز جمهوری اسلامی ایران توقف دو اقدام در فروش بود، یعنی اورانیوم غنی سازی شده و آب سنگین را از امروز دیگر نمی‌فروشیم البته این اعلام ما برای ۶۰ روز است و به طرف مقابل اعلام کردیم که اگر تا پایان ۶۰ روز، ۵ کشور پای میز مذاکره آمدند و با آنها مذاکره کرده و به نتیجه رسیدیم و منافع اصلی ما که نفت و بانک به عنوان دو منابع مهم کشورمان تأمین شود، به نقطه اول برمی‌گردیم. یعنی اگر تا ۶۰ روز دیگر آنها رفتار خود را در برجام تا به امروز جبران کردند ما به تعهدات خود قبل از تصمیم امروز برمی گردیم.

اگر بعد از ۶۰ روز به نتیجه نرسیدیم، رآکتور اراک را به حالت قبل برمی‌گردانیم

روحانی تاکید کرد: اما اگر در پایان ۶۰ روز به نتیجه‌ای نرسیدیم دو اقدام دیگر را آغاز خواهیم کرد. در برجام توافق ما این بود که غنی سازی در سطح ۳.۶۷ درصد نگهداری شود. اگر پایان ۶۰ روز مذاکرات به نتیجه نرسد از این سطح غنی سازی عبور خواهیم کرد و این محدودیت دیگر برای ما مطرح نیست و دوم اینکه راکتور آب سنگین اراک که بنا بود با مشارکت کشورهای ۱+۵ طبق توافق برجام نوسازی شود و هنوز به نتیجه‌ای نرسیده بعد از ۶۰ روز ما نسبت به راکتور اراک تصمیم خواهیم گرفت و برنامه قبل از برجام مان را ادامه خواهیم داد و اراک را تکمیل خواهیم کرد.

وی ادامه داد: در مرحله دوم نیز به طرف‌های مقابل ۶۰ روز فرصت داده می‌شود، اگر در آن ۶۰ روز به نتیجه‌ای نرسیدیم اقدامات بعدی در دستور کار قرار خواهد گرفت.

اگر بخواهند پرونده ایران را به شورای امنیت ببرند، با اقدام قاطع ما مواجه می‌شوند

روحانی گفت: ما در نامه به طرف مقابل تأکید کرده‌ایم که اگر آنان بخواهند از این اقدام ما بهانه‌جویی کنند و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند، با یک اقدام بسیار قاطع روبرو خواهند شد که این اقدام قاطع را هم بنده در این نامه برای پنج کشور توضیح دادم.

وی با بیان اینکه راه ما کاملاً مشخص است و مردم ما بدانند که ما از برجام خارج نشدیم و فکر نکنند که برجام نیست بلکه برجام پابرجاست، افزود: مردم بدانند که ما امروز آن روی سکه برجام را نشان می‌دهیم.

رئیس شورای عالی امنیت ملی تصریح کرد: در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام آمده است که «در صورت تخلف طرف متقابل، شما هم می‌توانید تعهدات خود را در هر سطحی بکاهید» و ما امروز کاهش آن و نه خروج از برجام را اعلام می‌کنیم.

برجام نیاز به جراحی دارد

روحانی تأکید کرد: به یک زبان ساده‌تر ما احساس کردیم که «برجام» نیاز به جراحی دارد و قرص‌های مُسکن یک ساله کافی نبوده و این جراحی برای نجات برجام است؛ نه برای نابودی آن و معتقدیم که اگر ملت و نظام ما یکپارچه در این مسیر حرکت کنند، دنیا پیام ملت ایران را به خوبی دریافت می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه ما همچنان مرد صلح و اعتدال هستیم، اظهار داشت: ما آغازگر نقض تعهدات نبودیم و آغازگر هیچ جنگی هم نخواهیم بود اما هیچ‌گاه تسلیم قلدری نشدیم و نخواهیم شد و در برابر هر متجاوزی، پاسخ قاطع خواهیم داد که این فرهنگ ما ایرانیان و اسلام و راه پیامبر (ص)، ائمه (ع) و شهیدان است.

رئیس‌جمهور گفت: بنده در اینجا به کشورهای دوستمان و به ۵ کشور باقی‌مانده در این توافق اعلام می‌کنم که ما آماده مذاکره در چارچوب برجام نه یک کلمه کم و نه یک کلمه اضافه هستیم.

حاضریم برای اجرای بهتر برجام، پای میز مذاکره بنشینیم

روحانی اظهار داشت: برجام همان برجام است نه یک کلمه کم و نه یک کلمه اضافه، تغییر نمی‌کند اما حاضریم برای اجرای بهتر آن و اجرای بهتر تعهدات غرب پای میز مذاکره بنشینیم.

وی تاکید کرد: ما میز مذاکره را ترک نکرده‌ایم شما هم مرتب به ما می‌گوئید میز مذاکره را ترک نخواهید کرد، آن قلدری که بنا بود میز مذاکره را برهم بزند تا امروز ناموفق بوده است.

رئیس جمهور با با بیان اینکه به دوستانم نکته دیگر را می‌گویم و آن اینکه قاعدتاً همه شما به نقش ایران در امنیت منطقه خلیج فارس تا مدیترانه از دریای خزر تا دریای سرخ واقف هستید، گفت: شما می‌دانید که نقش ایران در مبارزه با تروریسم در منطقه تا چه حد بوده است.

روحانی اضافه کرد: شما می‌دانید که اگر نقش ما نبود امروز تروریست‌ها در پایتخت‌های کشورهای اروپایی جولان می‌دادند، نقش ایران در جلوگیری از سیل مهاجرت به اروپا را نیز می‌دانید، شما می‌دانید که ما بزرگترین سنگر مبارزه با مواد مخدر هستیم و این ما بودیم که با ۴ هزار شهید از نیروهای عزیز و جان بر کف در مرزهای شرقی نگذاشتیم این مواد مخدر به کشورهای شما وارد شود.

وی ادامه داد: اما شما می‌دانید که انجام این اقدامات، میلیاردها دلار هزینه دارد و ما با شرایطی که آمریکا ایجاد کرده است قادر به پرداخت این هزینه‌ها نیستیم.

نمی‌شود برجامی باشد و ما فقط هزینه اش را پرداخت کنیم

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه «نمی‌شود بر جامی باشد و ما هزینه اش را پرداخت کنیم»، گفت: اگر برجام برای صلح در منطقه است، همه باید هزینه آن را پرداخت کنند. شما می‌خواهید سایه «برجام» همیشه بر سر شما باشد اما همه کارها بر عهده ما باشد.

روحانی تصریح کرد: شما امروز برای حفظ امنیت و جوان‌های خودتان در برابر مواد مخدر و سیل مهاجرت و همکاری‌های دیگری که ایران با شما داشته است باید اقدام کنید.

وی با بیان اینکه اگر این روند ادامه پیدا کند همکاری‌های ما تعطیل خواهد شد، گفت: برای مصلحت آینده خودتان وظیفه اقدام دارید. با زبان حقوقی با شما سخن می‌گوئیم، دیروز زبان دوستانه و سیاسی با شما صحبت می‌کردیم.

رئیس جمهور گفت: این حق ماست که از زبان سیاسی و حقوقی برای حفظ منافع این ملت استفاده کنیم.

روحانی با بیان اینکه بدانید ایران به خوبی قادر است کشور را اداره کنند، تاکید کرد: نظام ما یک نظام پایدار و ملت ما ملتی منسجم است، اگر اختلاف سلیقه وجود داشت به خاطر فشار آمریکا این اختلافات را کنار گذاشته و کنار می‌گذاریم.

وی افزود: امروز مجلس، دولت، ملت و قوه قضائیه تحت هدایت‌های مقام معظم رهبری باید یک صدا و منسجم حرکت کنند.

راهی که امروز انتخاب کردیم، راه جنگ نیست

رئیس جمهور تاکید کرد: راهی که امروز انتخاب کردیم راه جنگ نیست، راه دیپلماسی است راه امروز ما راه درگیری با دنیا نیست.

روحانی با بیان اینکه راه امروز ما راه جنگ با دنیا نیست گفت: راه امروز ما راه دیپلماسی با زبان و منطق جدید است. از روز اول برجام یک توافق برد-برد بوده است، اجازه نمی‌دهیم آمریکا برجام را تبدیل به توافقی برد -باخت کند.

وی تصریح کرد: برجام یا برد -برد است یا باخت- باخت است.

رئیس جمهور گفت: ما امروز در چارچوب برجام از حق قانونی خود برای یک مرحله استفاده می‌کنیم و ۶۰ روز به دوستان مان مهلت می‌دهیم. امیدوارم در این ۶۰ روز با مذاکرات سازنده به نقطه مطلوب برسیم.

روحانی تاکید کرد: اصل برجام درست و استراتژیک بوده است، صبر یک ساله ما هم راهبردی و استراتژیک بوده است. آغاز راه جدید نیز راهبردی و به نفع ملت ما خواهد بود. این مسیر را ادامه خواهیم داد و خداوند به ما نصرت و یاری خواهد کرد. اتحاد، وحدت، یکپارچگی و تلاش همه جانبه و امید ما به آینده بی تردید ما را پیروز خواهد کرد.