سرویس بین‌الملل گفتارنامه_محمدحسن گودرزی: برخلاف آنچه که انتظار می‌رفت به نظر می‌رسد که دولت جو بایدن قصد و اراده‌ای برای بازگشت سریع به برجام ندارد و تلاش دارد مواردی که به ادعای دولت آمریکا در برجام مغفول مانده، در مذاکرات جدیدی به آن پرداخته شود.
پس از اینکه جو بایدن در انتخاباتی جنجالی و کم‌سابقه در تاریخ آمریکا موفق شد به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، امیدواری‌ها نسبت به احیای برجام قوت گرفت. در واقع می‌توان گفت که پیروزی جو بایدن باعث شد که امید‌ها نسبت به بازگشت دوباره آمریکا به توافق هسته‌ای، که با خروج یکجانبه این کشور از آن و عدم توانایی طرف‌های دیگر آن برای پاسخ دادن به انتظارات ایران تبدیل به معاهده‌ای کاغذی شده بود، بالا برود.
این امیدواری‌ها در روز‌های اول بعد از این که جو بایدن در چند فرمان اجرایی آمریکا را به برخی از معاهدات بین‌المللی مانند توافق آب و هوایی پاریس بازگرداند، بیشتر شد. اما برخلاف انتظارات جو بایدن تاکنون از بازگشت به برجام از طریق صدور فرمان اجرایی سرباز زده است.
در مورد اینکه چرا دولت آمریکا به برجام بازنگشته است، صحبت‌های زیادی می‌توان مطرح کرد اما چیزی که بیش از هر موضوع دیگری بیشتر به چشم می‌آید تلاش دولت جو بایدن برای حل و فصل مسائل دیگر با ایران در چهارچوب برجام یا معاهده‌ای دیگر است.
مهمترین این مسائل برنامه موشکی ایران است که به ادعای آمریکا در جهت تهدید همسایگان و در راستای نفوذ منطقه‌ای ایران است. کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی که در کنار رژیم صهیونیستی مهمترین متحدان منطقه‌ای آمریکا به شمار می‌آیند به شدت از افزایش نفوذ و تاثیرگذاری منطقه‌ای ایران بیمناک هستند و خواستار حضور فعال در مذاکراتی هستند که آمریکا و ایران ممکن است در راستای برجام یا توافقی دیگر با یکدیگر داشته باشند.
از سوی دیگر ایران به شدت منتقد بی‌ارادگی سایر طرف‌های برجام به خصوص سه کشور اروپایی این توافق(آلمان، بریتانیا و فرانسه) در پاسخ به خواسته‌های ایران در چهارچوب برجام و عدم کارایی سازوکار مالی اینستکس (که برای دورزدن تجریم‌های یکجانبه آمریکا طراحی شده بود) هست و سیاست کنارگذاشتن تدریجی برخی از تعهدات هسته‌ای خود را براساس برجام در پیش گرفته است. موضوعی که باعث افزایش نگرانی‌ها در مورد آینده برنامه هسته‌ای ایران و احتمال افزایش تنش در خاورمیانه شده است.
با این همه، همچنان طرف‌های اصلی برجام (ایران و آمریکا) به ارسال پیام‌های مستقیم و غیرمستقیم به یکدیگر ادامه می‌دهند.
در واقع این طور به نظر می‌رسد که با توجه به اتفاقات اخیر، ممکن است در ماه‌های آینده دو طرف به برخی از تعهدات خود بازگردند که این از طرف آمریکا بدون بازگشت کامل به برجام صورت خواهد گرفت.
به عبارت دیگر سیاست آمریکا در قبال برجام این گونه خواهد بود که در کنار بازگشت تدریجی به تعهدات برجامی، صحبت در مورد سایر مسائل مورد اختلاف از جمله سیاست‌های منطقه‌ای ایران در خاورمیانه و برنامه موشکی را هم آغاز کند.
هرچند که بعید به نظر می‌رسد ایران به راحتی از توسعه برنامه موشکی خود که به گفته مقامات ایرانی تنها برای دفاع از کشور طراحی شده بگذرد.
مجموع آنچه گفته شد آینده تاریکی برای برجام در کوتاه مدت و حداقل تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایران رقم زده است و با این تفاسیر کاندیداهای نزدیک به دولت و اعتدال‌گرا نمی‌توانند با برگ برجام در انتخابات بازی کنند.
