گفتارنامه: توافق اخیر ایران و آمریکا بر سر مذاکره غیرمستقیم درخصوص بازگشت آمریکا به برجام خبری بود که روز جمعه منتشر شد و با واکنش‌های مختلفی هم رو به رو شد.
در این میان آن‌چه که جلب توجه می‌کرد، اظهارنظرهایی بود که از سوی دیپلمات‌های سه کشور اروپایی، روسیه و چین ابراز شد که نوعی خوشبینی توام با احتیاط را در بطن خود داشت.
از سوی دیگر هم تمایل آمریکا به حضور در مذاکرات هفته آینده در وین و آمادگی برای گفتگوی «مستقیم» با ایران نیز جالب توجه بود. نِد پرایس سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده با لحنی محتاطانه گفت: اکنون روزهای ابتدایی است و انتظار نداریم فورا گشایشی صورت گیرد زیرا گفتگوهای دشواری در راه است.
هرچند که مقامات ایرانی تلاش کردند که خوشبینی خود را تا حد زیادی محتاطانه ابراز کنند و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه هم گفتگوی مستقیم بین تهران و واشنگتن را غیرضروری توصیف کرد، اما موضوعی که از هم اکنون مشخص است باز شدن گره بازگشت آمریکا به برجام در دولت آینده است.
با وجود اینکه دولت حسن روحانی تلاش بسیاری کرد که روند بازگشت دولت جو بایدن به برجام و لغو تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای در دولت او صورت بگیرد، اما روندی که روابط بین دو کشور بعد از انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور طی کرد، باعث شد که بازگشت فوری آمریکا به برجام دور از انتظار به نظر برسد.
از سوی دیگر روند مذاکرات پیش‌رو و احتمال بالای اضافه شدن موضوعات دیگر مانند برنامه موشکی و تحرکات منطقه‌ای ایران در خاورمیانه به موضوعات مورد بحث در مذاکرات، زمان بازگشت آمریکا به برجام و یا انعقاد قرارداد جدیدی ذیل نام برجام را طولانی‌تر خواهد کرد.
به عبارت ساده‌تر، آن‌چه که در روزهای پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد رخ داد (آغاز مذاکرات مقدماتی برجام در عمان چند ماه پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۹۲) به نوعی دیگر در روزهای پایانی دولت روحانی رخ خواهد داد.
این موضوع بیش از هرچیزی به ضرر حسن روحانی تمام خواهد شد که دوران ۸ ساله ریاست جمهوری خود را با شکستی بزرگ ترک خواهد کرد.
شکستی که شاید در آن بدشانسی حضور دونالد ترامپ و خروج یک‌جانبه از برجام به چشم بیاید اما روشن است که شکست روحانی در عرصه سیاست خارجی و داخلی به دلیل گذاشتن تمام تخم مرغ‌ها در سبد برجام است.
در واقع می‌توان گفت که حتی اگر به احتمال ضعیف، بازگشت آمریکا به برجام و رفع تحریم‌ها در مدت کمتر از عمر ۱۲۰ روزه دولت روحانی رقم بخورد، این تحولات به گونه‌ای نخواهد بود که نامزد مورد نظر اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان بتواند با بهره‌گیری از آن، موفقیت انتخاباتی داشته باشد.
روزهای جاری و هفته‌های آتی هرچند با مذاکرات برجامی گره خواهد خورد اما هیچ عایدی برای دولت نخواهد داشت و این کابوس روحانی خواهد بود.
