هفته گذشته اسدالله عسکراولادی، تاجر شناخته شده، در گفت‌وگویی ادعا کرد: راه‌اندازی سامانه نیما از سوی بانک مرکزی باعث شده صادرات در کشور قفل شود. به گزارش گفتار نامه به نقل از ایرنا وی با انتقاد از سامانه نیما، گفت: این دفتر دستکی است که آقایان راه انداخته‌اند و چند صراف را دور هم جمع […]
هفته گذشته اسدالله عسکراولادی، تاجر شناخته شده، در گفت‌وگویی ادعا کرد: راه‌اندازی سامانه نیما از سوی بانک مرکزی باعث شده صادرات در کشور قفل شود.
به گزارش گفتار نامه به نقل از ایرنا وی با انتقاد از سامانه نیما، گفت: این دفتر دستکی است که آقایان راه انداخته‌اند و چند صراف را دور هم جمع کرده‌اند و اسمش را گذاشته‌اند «نیما»؛ در حالی که طرف خارجی و خریدار کالای صادراتی ما می‌گوید، شما بانک معتبر معرفی کنید تا پول صادراتتان را به آن بانک واریز کنم. در چنین شرایطی من پول صادراتم را چطور وارد کشور کنم؟
عسکراولادی همچنین پیشنهاد کرد: «نیما» را از مسیر صادرات حذف کنند؛ یعنی صادرکننده جواز صادراتی‌اش را بدهد به واردکننده و با هم توافق کنند.
*سیاستگذار پولی با کسی تعارف ندارد
بانک مرکزی نیز بی‌کار نماند و در همان روز واکنش تندی به این اظهارات نشان داد و عسکراولادی را یکی از صادرکنندگان مشهور نامید که سالیان طولانی از محل «منابع و امکانات کشور» فعالیت تجاری دارد. در مطلبی که این نهاد روی وب‌سایت خود گذاشته آمده است: وی تاکنون هیچ اطلاعاتی از نحوه مصرف ارز صادراتی خود در چرخه اقتصادی کشور ارائه نکرده است، به‌طوری که دو شرکت صادراتی ایشان تا پایان آبان ماه سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۱۶٫۶ میلیون یورو صادرات داشته و ارز حاصل از صادرات را وارد چرخه اقتصادی نکرده است؛ در حالی که بخش عمده‌ای از صادرکنندگان متعهد به کشور تاکنون بیش از ۱۰ میلیارد یورو ارز در بازار ثانویه عرضه کرده‌اند.
در این جوابیه همچنین ذکر شده: برخی آقایان شفاف و صادقانه با مردم صحبت نمی‌کنند و اینکه تمایلی ندارند در فضای شفاف فعالیت کنند و طی سالیان طولانی، در اتاق‌های بسته حوزه تجارت خارجی کشور را قبضه کرده‌اند و صرفاً منافع شخصی و گروهی خود را می‌بینند، بدانند که مردم کاملاً آگاه و هوشیار هستند.
افزون بر این در پاسخ به محدودیت‌های نیما، بانک مرکزی یادآور شده که راه‌های مختلفی برای آوردن ارز حاصل از صادرات به کشور در نظر گرفته شده از جمله فروش ارز در سامانه نیما به واردکننده، فروش ارز به واردکنندگان دارای ثبت سفارش به‌طور مستقیم و ثبت اطلاعات دو طرف در سامانه نیما، استفاده از ارز برای واردات مورد نیاز تولیدی خود صادرکننده به‌شرط انجام ثبت سفارش و مطابقت کامل پروانه صادراتی با ثبت سفارش و در نهایت وارد شدن بخشی از ارز صادرکننده به‌صورت نقدی و فروش به صرافی‌های مجاز با ثبت در سامانه سنا.
*می‌خواهند سر به سرم بگذارند!
عسکراولادی نیز از خجالت بانک مرکزی در آمد و در واکنش به جوابیه یاد شده، گفت: بنده ۶۰ سال است که فقط با یک شرکت صادرات انجام می‌دهم و در تمام این مدت مشغول صادرات خشکبار بوده‌ام. سه ماه است که صادرات را تعطیل کرده‌ام و از طرفی تنها با یک شرکتی که دارم، بیش از یک‌میلیون یورو صادرات نداشته‌ام که آن هم هنوز سررسیدش نرسیده است.
وی که با تابناک گفت‌وگو می‌کرد، همچنین اظهار کرد: این‌ها دروغ می‌گویند، چه کارش کنم؟ بانک مرکزی می‌خواهد با این حرف‌ها، سر به سر من بگذارد. وی درخصوص مشکلات موجود در حوزه صادرات نیز گفت: خریدار خارجی به من می‌گوید، یک بانک معرفی کن تا پول واریز کنم. من هم می‌گویم به نیما واریز کنید. در مقابل، طرف خارجی می‌گوید: نیما را نمی‌توانم واریز کنم. چقدر باید بگویم خارجی‌ها نیما را نمی‌شناسند؟
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه حاضرم تمام اسناد مرتبط با فروش ارز صادراتی‌ام را به مراجع صالح ارائه دهم، گفت: بانک مرکزی با من لجبازی کرده و جلسه مشترک برگزار نمی‌کند.
*چرا اسرار یک تاجر را منتشر می‌کنند؟
عسکراولادی به آن گفت‌وگو بسنده نکرد و در نشست خبری امروز خود با خبرنگاران در رابطه با رقم اعلامی از سوی بانک مرکزی درباره میزان صادرات وی در سال جاری سخن قبلی خود را تکرار کرد و گفت: بانک مرکزی مدعی است که ۱۶ میلیون دلار صادرات داشته‌ام، در حالی که در ۶ ماهه ابتدای امسال صادرات من کمتر از یک میلیون دلار بوده و اکنون نیز کار صادرات را به دلیل عدم توانایی در بازگشت ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما متوقف کرده‌ام.
وی ضمن ابراز تعجب از اینکه چرا بانک مرکزی اسرار یک تاجر را منتشر می‌کند، اظهار کرد: این در شرایطی است که بانک مرکزی حاضر نیست با من حرف بزند و اکنون باید پاسخ دهد که به استناد کدام مدارک این اتهام را به من وارد کرده است و این در شرایطی است که تمام دفاتر و اسنادم را برای صادرات به مراجع صالح ارائه خواهم کرد. اکنون حاضر هستم جلسه گذاشته و تمام اسناد رفع تعهد ارزی را ارائه نمایم، اما خریدار من سامانه نیما نمی‌شناسد.
گویا دعوای بین بانک مرکزی و این تاجر سرشناس حیثیتی شده و پایانی ندارد. در نشست امروز، مجیدرضا حریری نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، سیدحمید حسینی، دبیر کل اتاق مشترک ایران و عراق و همچنین محمدرضا بهزادیان، رئیس اسبق اتاق بازرگانی تهران نیز حضور داشتند و در رابطه با جایگاه اتاق بازرگانی و خاص بودن وضعیت فعلی مطالبی را گفتند که می‌شد از آن‌ها حمایت این افراد از عسکراولادی را استنباط کرد. حال باید منتظر واکنش بانک مرکزی بود و دید آیا به این سخنان واکنشی نشان می‌دهد یا جوابیه اولیه خود را شتاب‌زده ارزیابی کرده و ترجیح می‌دهد سکوت کند.
*این آقا کیست؟
اسدالله عسکراولادی، جزو شناخته شده‌ترین بازرگانان کشور است که در ادوار مختلف عضو اتاق بازرگانی بوده است. وی هم‌اکنون عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین است. اصلی‌ترین فعالیت عسکراولادی مربوط به شرکت «حساس» است که مدیرعاملی آن را بر عهده دارد. حساس در زمینه بازرگانی آجیل و خشکبار فعالیت می‌کند. گفته می‌شود عسکراولادی بزرگ‌ترین صادرکننده آجیل کشور خصوصاً پسته است. وی همچنین برادر حبیب‌الله عسکراولادی، سیاستمدار ایرانی است که از مؤسسین و اعضای حزب موتلفه اسلامی بود و در سال ۱۳۹۲ در گذشت.
وی پیش از این در گفت‌وگویی که با روزنامه دنیای اقتصاد انجام داده، گفته است: در تمام تهران یک انبار دارم، یک دفتر کار دارم و یک خانه. البته قیمتشان بالاست. خانه‌ام خیابان فرشته است. انبارم بزرگ‌ترین انبار تهران است. این‌ها را دارم، اما نمی‌توانم بگویم این افسانه‌سازی‌ها (درباره ثروتم) درست است.
وی راز موفقت خود را در سه مورد می‌داند: یکی اینکه زودتر از دیگران مطلع می‌شود؛ دوم اینکه زودتر از دیگران تصمیم‌گیری می‌کند و سوم هم اینکه وقتی تصمیم می‌گیرد با پشتکار عمل می‌کند.
عسکراولادی درباره ثروتش نیز گفته بود: بعضی‌ها می‌گویند من هفتمین فرد ثروتمند ایران هستم، حتی بعضی دیگر می‌گویند چهارمین ثروتمند ایرانی هستم. اما من هفت هزارمین ثروتمند هم نیستم. روزگاری ۶۰۰ نفر کارمند داشتم؛ اما امروز ۸۰ نفر برایم کار می‌کنند. البته تعدیل نیرو نکردم؛ خودشان رفتند و به کار دیگری مشغول شدند. من شعبه‌هایی را در مشهد، قم، تهران، سیرجان، کرمان و رفسنجان داشتم که همه را تعطیل کردم. در خارج از کشور هم ۴ شعبه در دوبی، لندن، هامبورگ و هنگ‌کنگ دارم.
این تاجر خشکبار اظهار می‌کند: من باغ پسته ندارم، چون پسته را می‌خرم و می‌فروشم. اما پسرم را وارد این کار کردم. پسرم الان صاحب بیش از ۴۰۰ هکتار باغ پسته در یزد است. اما من از او پسته نمی‌خرم. او خودش پسته را تولید می‌کند و می‌فروشد و صادر می‌کند. سالانه ۱۰ تا ۱۵ هزار تن پسته صادر می‌کند. من فن کار را به او یاد دادم؛ باید روی پای خودش بایستد.
*کدام یک درست می‌گویند؛ بانک مرکزی یا عسکراولادی؟
بحث بین عسکراولادی و بانک مرکزی دو نقطه مورد مناقشه مهم دارد: کارایی سامانه نیما و میزان صادرات عسکراولادی. ایرناپلاس در این زمینه با جواد ذاکری دانا از کارشناسان حوزه پولی و ارزی گفت‌وگو کرده است.
ذاکری دانا می‌گوید: حقیقت این است که آقای عسکراولادی تفکر سنتی دارد. ممکن است نیما دارای مشکلاتی باشد، اما این مسئله ممکن است در هر سامانه‌ای وجود داشته باشد. یکی از وجوه سامانه نیما برای این است که صادرکننده بتواند ارز خود را در آن بفروشد. این نکته را هم در نظر داشته باشید که صادرکننده بخش خصوصی -چه عمده و چه خرد- «هیچ اجباری» ندارد که حتماً نرخ خاصی را برای فروش اعلام کند.
ذاکری درباره نیما ادامه می‌دهد: این سامانه بروکراسی چندانی هم ندارد. صادرکننده در سامانه جامع تجارت، ارزی که دارد، برای فروش اعلام می‌کند. بانک مرکزی یک گواهی آماری صادر می‌کند مبنی بر اینکه این فرد واقعاً میزان ارز اعلام شده را در خارج از کشور دارد. سپس در مرحله بعد، درخواست فروش ارز صادرکننده در سامانه نیما قرار می‌گیرد و صراف‌ها به‌عنوان خریدار ارز، پیشنهاد قیمت می‌دهند. مشکل عسکراولادی نیز همین است که چرا فقط صراف‌ها این ارز را می‌خرند؟!
وی می‌گوید: عسکراولادی تجربه دولت آقای خاتمی را دارد. در آن زمان گواهی‌های صادراتی در بورس خرید و فروش می‌شد. چیزی که به پیمان‌سپاری ارزی مشهور بود و مفهومش این بود که صادرکننده و واردکننده ارز خود را «بدون واسطه» معامله می‌کردند. صادرکننده در واقع گواهی ارز خود را به یک واردکننده می‌فروخت؛ یعنی همان واردات در مقابل صادرات. چند هفته‌ای است که بانک مرکزی گام‌هایی را به این سمت برداشته است. نکته در اینجاست که ممکن است صادرکننده بابت آن گواهی که می‌فروشد، لزوماً ارزی در اختیار نداشته باشد و شاید به همین علت باشد که بانک مرکزی خیلی با این روش موافق نیست.
ذاکری در رابطه با این روش می‌افزاید: بانک مرکزی از این رو، از صادرکننده می‌خواهد که ارز خود را در نیما عرضه کند تا بر آن نظارت شود. یکی دیگر از وجوه سامانه نیما، شفافیت است و در معرض رصد بیشتری است و با حضور مراجع نظارتی امکان دریافت مالیات بیشتر از صادرکننده نسبت به زمانی که وی ارز را به‌صورت مستقیم به واردکننده می‌فروشد وجود دارد. هنگامی که صادرکننده ارز خود را در نیما عرضه می‌کند هم مالیات بیشتری می‌دهد و هم حاشیه سود کمتری نصیبش می‌شود. مزیت روش نیما برای رگولاتور این است که منبع و مصرف ارز مشخص است.
این کارشناس حوزه پول و ارز می‌گوید: از یک جهت آقای عسکراولادی درست می‌گوید که باید پیمان‌سپاری راه بیفتد. اما اینکه گفته شود نیما خراب است، این‌گونه نیست و این سامانه دارد فعالیت خود را انجام می‌دهد. اشتباه بانک مرکزی تنها در این است که تقاضاهای وارداتی ارز را منوط به عرضه ارز حاصل از صادرات غیر نفتی کرده است. تقاضا را هم مدام محدود می‌کند. در نتیجه شاهدیم که یک‌باره قیمت خودرو افزایش می‌یابد و همین باعث ایجاد پدیده چسبندگی بین بازار ارز و خودرو می‌گردد.
ذاکری با ارائه راهکاری اظهار می‌کند: بانک مرکزی باید واردات بدون انتقال ارز را آزاد کند، به‌شرط اینکه کانال‌ها و هاب‌های ارزی جدیدی مانند عراق و دیگر کشورهای ثالث را باز نماید و ارز حاصل از صادرات کشورهای دیگر را در آن هاب به سمت تقاضای وارداتی ایران جمع‌آوری کند. هر کدام از صادرکننده‌های ایرانی مشکلات خاص خود را دارند، مثلاً برخی به‌صورت اعتباری کار صادرات را انجام می‌دهند و ممکن است ۶ ماه دیگر پول خود را دریافت کنند. در حالی که شاید در آن برهه قیمت ارز تغییر کرده است. ولی مجبورند ظرف سه ماه ارز را برگردانند و قیمت مواد اولیه خود را به قیمت ۶ ماه بعد بپردازند.
وی می‌افزاید: ما در جنگ اقتصادی هستیم، اما این‌گونه نیست که خود را تنها به دو کانال محدود کنیم. صادرکنندگان ایرانی بنا به دلایل مختلف نمی‌خواهند و یا نمی‌توانند ارز خود را در نیما عرضه کنند وگرنه محدودیتی برای عرضه ارز در نیما وجود ندارد.
*بانک مرکزی از کجا می‌داند عسکراولادی چقدر صادرات داشته؟
ذاکری می‌گوید: هنگامی که فردی صادرات انجام می‌دهد، گمرک یک گواهی صادراتی به وی می‌دهد. یک کد در این گواهی وجود دارد (کوتاژ صادراتی) که در سامانه گمرک و بانک مرکزی قابل مشاهده است و نشان می‌دهد که برای نمونه آقای عسکراولادی چقدر پسته به چین صادر کرده است. در نهایت هم صادرکننده ارز خود را در نیما عرضه می‌کند، صراف‌ها می‌بینند و صادرکننده به بالاترین نرخ آن را می‌فروشد.
وی تصریح می‌کند: ۱۶ میلیون دلاری که بانک مرکزی درباره میزان صادرات عسکراولادی گفته، درست است. در عین حال در شانش نیست که خود را در مقابل یک صادرکننده قرار دهد، حتی اگر وی، یک صادرکننده عمده باشد. اطلاعات بانک مرکزی غلط نیست و تمام این اطلاعات به‌صورت شفاف وجود دارد. البته ممکن است تاجر یاد شده بخشی از کالای خود را اعتباری فروخته باشد و تمام آن پول را در اختیار نداشته باشد که ظرف سه ماه آن را برگرداند.
